Via een PPA voor zonne-energie, ofwel Power Purchase Agreement, verkoop je de stroom uit een zonne-energieproject. Zo’n stroomcontract overeenkomst wordt steeds belangrijker voor het financieren van een zonne-energieproject. We bekijken hieronder op welke manieren een PPA voor zonne-energie tussen een energieproducent en een energieafnemer vorm kan krijgen.

Of een partij investeert in een nieuw zonne-energieproject zal altijd afhangen van de verwachte inkomsten in de businesscase. De verkoop van stroom en de GvO’s (garanties van oorsprong) vormt naast de eventuele inkomsten uit de SDE-subsidie immers het belangrijkste onderdeel van de opbrengsten.

Veelal bestaat de afgesproken prijs per MWh in de Power Purchase Agreement voor zonne-energie uit deze formule, die we hieronder verder zullen toelichten:

[[EPEX_jaargemiddelde] X [PO-factoren]] + [prijs per GvO]

PPA voor zonne-energie steeds belangrijker

De effectieve opbrengsten van een project zullen in de toekomt zwaarder gaan wegen. Daardoor zal ook die PPA voor zonne-energie steeds belangrijker worden.

Dat komt omdat de kosten van zonne-energie blijven dalen, waardoor er minder subsidies zullen komen om de productie van zonnestroom te ondersteunen. En als gevolg leunt de businesscase van een zonne-energieproject dus veel meer op de afgesloten PPA. (zie dit voorbeeld Zonnepark Mandeveld, en eerder de aankondiging van het subsidieloze zonnepark Almere A6 door Vattenfall)

Deze PPA is weer een voorwaarde voor succesvolle externe financiering. Als zonne-energie op basis van de PPA wordt gefinancierd, in plaats van de SDE-subsidie, zal de looptijd van de afgesloten PPA ook meer in lijn liggen met de lengte van de verstrekte financiering.

Deze trend is nu al zichtbaar. Het kan al zo zijn dat er méér financiering kan worden aangetrokken voor zonne-energieprojecten op basis van energieprijzen die boven de SDE-subsidie liggen.

Windenergie voorloper met langlopende PPA’s

Een goed voorbeeld zijn de windparken op zee die al zonder subsidie worden gebouwd en waar een afgesloten PPA typisch een looptijd van 15 jaar heeft. De lange looptijd maakt dat de PPA-tegenpartij een betrouwbare partner moet zijn met een stevige financiële basis.

Net zoals producenten van zonnepanelen ‘TIER-1’ moeten zijn - als voorwaarde voor externe financiering - zal de PPA-partij kredietwaardig moeten zijn om geaccepteerd te worden door de financier.

Prijs PPA van zonne-energie

De productie uit een zonne-energiesysteem is goed te voorspellen over een jaar. Op de korte termijn is de voorspelbaarheid laag en zal de productie flink fluctueren. Dat zorgt ook voor grote verschillen in de prijs per MWh per dag, per uur en zelfs kwartier. (Zie hier recente data van de verschillende stroomprijzen – zie verderop in dit blog de grafieken van de gemiddelden).

De energiemarkt is dan ook verdeeld in verschillende termijnmarkten; levering nu gebeurt op de EPEX-spotmarkt (eerder APX), de derivaten voor levering in de toekomst wordt gedaan op de ENDEX-markt.

Afhankelijk van de afspraken in de PPA voor zonne-energie krijg je uitbetaald, dat kan zijn op basis van:

• EPEX Uurprijs
• EPEX Maand ongewogen
• EPEX Jaar ongewogen
• Endex Month Ahead
• Endex Year Ahead
• Vaste prijs

Voor de zonne-energieprojecten met SDE-subsidie is het logisch om deze te koppelen aan de EPEX-marktprijzen, omdat ook de SDE-uitbetaling gekoppeld is aan de marktprijzen (via het correctiebedrag in de SDE-subsidie)

Daarbij wordt de afgesproken prijs bij de variabele contracten gecompenseerd voor twee componenten, dat is de risicopremie op:

• De profielkosten zonne-energie
• De onbalanskosten zonne-energie

Deze twee factoren samen worden PO-factoren genoemd.

Veelal kom je dan op zo’n soort formule uit ter berekening van de vergoeding per MWh:

[[EPEX_jaargemiddelde] X [PO-factoren]] + [prijs per GvO]

Waarbij:

• EPEX_jaargemiddelde; is rekenkundig gemiddelde van de EPEX NL Day-ahead uurprijzen in betreffende jaar.
• PO-factoren; Profiel- en onbalanskosten, vermindering van de toegekende waarde van zonnestroom, veelal op basis van de correctiebedragen die de PBL en RVO publiceren.
• Prijs per GvO; de prijs per Garantie van Oorsprong (1 MWh productie van groene energie, officieel gelabeld als groene energie door VertiCer (het vroegere CertiQ) = 1 GvO)

Profielkosten zonne-energie

Idealiter gebruik je de zonnestroom direct op locatie. Dat levert de meeste waarde. Allerlei extra kosten, zoals energiebelasting, ODE en transportkosten vervallen dan. Maar dat profiel van stroomopwek en stroomverbruik is nooit een 100% match.

Zonne-energie piekt overdag. Het stroomverbruik piekt ’s avonds. Met marktwerking, en dus wisselende prijzen, wordt het elektriciteitsnet in balans gehouden. Het productieprofiel van zonne-energie ten opzichte van het gemiddelde stroomverbruik levert een prijsafslag op voor zonne-energie.

We hebben de data van ENTSOE gebruikt van het volledige jaar 2021 om het gemiddelde stroomverbruik per uur in Nederland weer te geven:
(Let op: de y-as is aangepast om verschillen gedurende de dag beter weer te geven).

Zoals in de grafiek te zien is, piekt het stroomverbruik in de ochtend. In de middag is het verbruik iets lager en in het begin van de avond bereikt het stroomverbruik een piek.

Dit patroon van pieken en dalen gedurende de dag is ook terug te zien in de gemiddelde day-ahead EPEX-stroomprijs per uur. Daarbij worden in de ochtend en avond de hoogste waarden genoteerd en zijn de stroomprijzen in de middag iets lager.

In dezelfde grafiek hebben we de jaarproductie per uur geplot van Nederlandse zonne-energie in 2021. Dat is een perfecte ‘klok’ met de piek aan stroomproductie in de middag.

Onbalanskosten zonne-energie

Veelal wordt er een risico-opslag gegeven voor de partij die de risico’s neemt op de onbalansmarkt. Zogenoemd onbalansrisico zit in het feit dat de stroom een dag van tevoren wordt verkocht, maar dat de daadwerkelijke stroomproductie een dag later toch anders kan zijn vanwege lokale weersomstandigheden (zoninstraling en temperatuur) of bijvoorbeeld een storing van het zonne-energiesysteem.

Historie en toekomst profiel- en onbalanskosten (PO-factoren)

De groei van het opgesteld vermogen aan zonne-energie zorgt voor een steeds grotere afslag voor zonne-energie op de marktprijzen. De afgelopen jaren is de afslag al opgelopen van 1,031 in 2015 naar 0,625 in 2020. Het PBL rekent in de voorlopige correctiebedragen van de SDE++ 2022 met een factor van 0,625 voor profiel- en onbalanskosten voor Zon-PV.

Profiel stroomopbrengsten zon-PV optimaliseren

Vroeger werden alle zonnepanelen op het zuiden gericht om maximaal volume te krijgen aan zonne-energie. Echter zijn de inkomsten afhankelijk van twee factoren: volume én prijs.

Met de groei van zonne-energie zal de prijs voor zonne-energie in de middag relatief laag zijn. Tegenwoordig is het standaard om een zonne-energieproject waar mogelijk oost/west te richten om de productie meer over de dag en het jaar te spreiden. Daarbij zie je dat ook de hellingshoek verandert om te zorgen voor nog meer spreiding en juist meer productie te hebben in de ochtend en de vroege avond. Zonnepanelen systemen zijn dus veel meer ingericht op waarde creatie in plaats van maximale stroomproductie. Veelal zijn de zonne-energieprojecten ook al voorbereid voor het toevoegen van een energieopslagsysteem.

Curtailment zonne-energie: Uitzetten op afstand

Met wie de PPA ook wordt afgesloten, er zal altijd een balansverantwoordelijke zijn die het vermogen meldt bij Tennet. Elk groot nieuw zonne-energieproject heeft (of zal in nabije toekomst) een setup hebben waarbij op afstand het zonne-energieproject kan worden uitgezet. Op deze wijze kan er worden ingespeeld op negatieve energieprijzen.

De balansverantwoordelijken (of Balance Responsible Party, vroeger ook programmaverantwoordelijke genoemd), veelal de energiehandelaren, kunnen dan op basis van de day-ahead stroomprijzen en weersvoorspellingen op de juiste tijden het systeem aan of uit zetten. Zij zullen dan ook aangepaste capaciteit aanmelden bij Tennet.

Veelal is het uitbesteden van curtailment van zonne-energie ook opgenomen in de PPA. Dat zorgt er direct voor dat jij de meeste waarde uit jouw zonne-energiesysteem haalt.

Soorten PPA voor zonne-energie

Er zijn allerlei soorten PPA’s af te sluiten voor zonne-energie;

• De tegenpartij: corporate PPA’s (bijvoorbeeld Microsoft die overal zon en windpark stroomcontracten afsluit voor hun serverparken) of; merchant PPA’s (energiehandelaren die inkoop en verkoop van groene stroom bij elkaar brengen).
• Fysieke levering of virtueel; levert het zonne-energieproject direct aan de gebruiker op dezelfde locatie (directe overeenkomst) of verloopt de stroom via het publieke elektriciteitsnet en worden de GvO’s verrekend via VertiCer.

Generieke voorwaarden PPA voor zonne-energie

De meeste PPA’s zijn op deze meeste aspecten redelijk standaard, maar goed om extra te controleren op:

• Wat gebeurt er bij storing of onderhoud. Wat is de responsetijd en welke implicaties zijn er voor beide partijen.
• Uitbetaling gelden. Belangrijk dat dit redelijk kort zit op de termijn van de stroomproductie. Bij eventueel faillissement minimaliseer je op die manier het risico.

Partijen om PPA voor zonne-energie af te sluiten

Er zijn veel partijen in de markt om de PPA mee af te sluiten en om te handelen met de zonnestroom productie (en de fluctuaties daarvan) uit jouw zon-PV installatie.

De projecten op Zonhub werken sowieso al met deze partijen: Greenchoice, Vattenfall, ENGIE, NieuweStroom, EDMIJ, Hezelaer, CNS. Daarnaast zijn er nu steeds meer corporates in de markt die zonnestroom willen afnemen en dat voor lange tijd willen vastleggen. Wil je weten welke? We kunnen je in contact brengen.

Nog op zoek naar een PPA-partij voor jouw zonne-energieproject? We helpen je graag verder, zodat jij een goed stroomcontract hebt om jouw zonne-energieproject te financieren.

Extra: Video van 7:20 minuten op youtube over PPA's - Power Purchase Agreements in Renewable Energy Project Finance.