De benodigde energietransitie vergt verandering op vele vlakken. Het is een grote puzzel waarbij de uitkomsten niet altijd duidelijk zijn en dat levert soms weerstand op. Om de weerstand te verlagen is het belangrijk om iedereen mee te nemen, in besluitvorming (procesparticipatie) en in de operationele fase (financiële participatie). Dit is ook goed meegenomen in het klimaatakkoord en de aanpak met de Regionale Energiestrategieën (RESsen). Alleen lijkt in de uitwerking dat er maar één optie is voor participatie: de inzet van lokale energie coöperaties. Dit beeld is alleen niet juist, want er zijn immers vele wegen die naar Rome leiden. Obton, Solarfields en Sunvest laten bijvoorbeeld zien dat participatie op veel verschillende manieren mogelijk is. 

Lokale energie coöperaties zijn een belangrijke pijler en hebben al heel veel voor elkaar gekregen met betrekking tot bijeen krijgen, initiëren, informeren en realiseren. Maar er zijn meerdere manieren om de Nederlandse samenleving mee te krijgen in de energietransitie. Die moeten we allemaal inzetten en gebruiken, in plaats van alleen op het coöperatie-paard te wedden.

Uitdagingen van energie coöperaties

De praktijk laat zien dat er soms überhaupt geen paard (een goed lopende energie coöperatie) is binnen de gemeentegrenzen om op te wedden. Daarbij is het besturen en organiseren van een lokale energie coöperatie, ondanks de vele subsidiepotjes, geen sinecure. Iedereen met ervaring binnen een VvE weet: bestuursfuncties invullen is uitdagend en wanneer er besluiten genomen moeten worden zelfs bijna onmogelijk. Terwijl diezelfde besturen wel gevraagd worden om meerdere miljoenen te beheren voor de leden.

Hoge drempels voor participatie bij zonneparken

De praktijk laat ook zien dat slechts een klein deel van de maatschappij wordt bereikt door lokale energie coöperaties. De daadwerkelijke investeringen in zonne-energieprojecten worden al helemaal door een select gezelschap gedaan. Logisch ook: investeren in een zonne-energieproject via een ledencertificaat is complexe materie. Daar komt nog bij dat er geen externe financiële organisatie is, zoals de AFM of DNB, die meekijkt op de procedures. En dan hebben we het niet eens nog over de veelal hoge drempels door: de looptijd, slechte verhandelbaarheid van de onderliggende financiële waarden en het hoge minimale investeringsbedrag dat moet worden gedaan om te participeren.

Eigenaarschap komt met risico

De grote vraag bij participatie is: willen omwonenden wel eigenaar zijn? Met daarbij ook een hoger risico dat de inleg niet volledig terugkomt. Dat is een verantwoordelijkheid en een risico dat voor een deel van de mensen positief wordt beantwoord. Maar voor veel anderen ook simpelweg een brug te ver is. Ook die mensen moeten we meenemen en laten participeren in de energietransitie. Een manier waar er méér zekerheden en minder risico's zijn. Dat kan ook. 

Oplossing voor iedereen

Zonne-energie. Van Iedereen. Voor Iedereen. Deze leus gebruiken wij al jaren en geven daar elke dag weer invulling aan. Wij zorgen met ZonnepanelenDelen dat zonne-energie voor iedereen bereikbaar is. Dat doen we via een ZonneDeel. Dit werkt supergoed en wel om de volgende redenen:

• Heel laagdrempelig. Al vanaf eenmalig 25 euro en zonder verdere transactiekosten kan je investeren.
• Duidelijk verhaal. Een duidelijk kader welke rechten er zijn voor de investeerders, en welke plichten er zijn voor de uitgevende instelling en duidelijke wederzijdse verwachtingen over de opbrengsten en zekerheden. Verder dus geen gedoe of jaarlijkse bijdrages.
• Leuk. Via het online dashboard zie je na aansluiting precies hoe jouw investering presteert, in stroomproductie (in kWh) of in euro’s.
• Makkelijk. We hebben een model gebouwd dat eenvoudig is en werkt voor al meer dan 200 grotere zonne-energieprojecten.

Gewenste looptijd investering van zeven jaar

Solarfields heeft in het laatste burgerparticipatie traject bij Zonnepark Dorhout Mees een verdere iteratie gedaan op de inzet van haar financiële participatie. Op basis van gesprekken en terugkoppeling is besloten om de looptijd van de participatie te verkorten naar zeven jaar.

Dat leverde veel interesse, veel investeringen en veel leuke reacties op bij de openstelling van de financiële participatie bij Zonnepark Dorhout Mees. Zoals deze reactie van een investeerder uit de directe omgeving:

“Ik heb zelf nog geen zonnepanelen, maar wil wel graag klimaatbewust zijn. Extra interessant is dat dit een project in mijn eigen gemeente betreft.”

Ben jij ambtenaar vanuit de lokale overheid of ontwikkelaar die gaat over zonneparken? We leggen graag uit wat er allemaal mogelijk is op het gebied van participatie voor iedereen.